Những kết quả từ khảo sát "bỏ túi" của thày Trần Đình Trợ ở trường chuyên Hương Sơn mới đây là một lát cắt cho thấy thực trạng giáo dục thiên lệch đang diễn ra ở VN. Một huyện miền núi xa xôi ở Hà Tĩnh đã như vậy, nếu các thày cô ở chốn đô hội như TPHCM, Hà Nội... mà làm khảo sát, chưa biết kết quả sẽ đến đâu.

Có một câu hỏi từ lâu khiến người viết trăn trở, đó là phải chăng cách thức giáo dục ở VN đang tạo ra những "siêu nhân một chân"?

Thế nào là "siêu nhân một chân"

Nếu thay các câu hỏi của thày Trợ, vốn tập trung vào những kỹ năng cơ bản của một con người từ xưa đến nay, bằng các câu hỏi khác, đảm bảo kết quả sẽ khiến chúng ta "bật ngửa" bởi mức độ rành rẽ của các em trong những vấn đề này. Chẳng hạn, Em có biết dùng Face Book không? Diễn viên Hàn Quốc nào em thích nhất? Một ngày em lướt mạng mấy tiếng? Cuộc thi nào trên truyền hình làm em chú ý? Vì sao em thích thần tượng âm nhạc cùa mình?...

Khác với thế hệ đi trước, học sinh thời nay tiếp thu và thành thạo với những cái mới, nhất là công nghệ rất nhanh. Các em thành thạo trong giao tiếp trên mạng xã hội, tìm hiểu cuộc sống qua Google, sử dụng điện thoại thông minh vèo vèo... Cùng lúc với việc lăn lưng với học thêm, học nếm ngày đêm, hy vọng thi đậu đại học để tiến tới có một việc làm ổn định hoặc lương cao, rõ ràng các em vẫn đang tích cực trau dồi những kỹ năng mới cần có thời các em để có thể thích nghi với xã hội hiện đại.

Chỉ có điều dù thành thạo những kỹ năng đó, các em vẫn có nguy cơ trở thành "siêu nhân một chân", vì thiếu hay yếu kém khá nhiều những kỹ năng sống căn bản. Các em chẳng có gì sai vì chính các em là hậu quả của định hướng từ người lớn, của nền giáo dục chậm đổi mới trong căn cốt, của sự cạnh tranh đầy mệt mỏi từ các bậc cha mẹ trong nền kinh tế thị trường.

Rất nhiều kỹ năng tối thiểu, giản đơn nhất dường như đang bị lơ là trong thế hệ của các em. Đó là kỹ năng tự chăm sóc bản thân: tự đi chợ, nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, sống một mình khi người thân vắng nhà, tự sửa chữa những vật dụng đơn giản, tự biết tránh nguy hiểm... Đó là kỹ năng hòa nhập với cộng đồng như sinh hoạt/ làm việc nhóm, hợp tác tích cực, quan tâm và giúp đỡ mọi người. Đó là khả năng quan sát và ghi nhớ chi tiết về môi trường sống xung quanh như cỏ cây, hoa lá, con vật, v.v...

Continue Reading