Office Mobile - của cho là của được

Nổi tiếng độc quyền và kiếm lợi lớn trong lĩnh vực phần mềm, nay Microsoft đang khiến cả thế giới ngạc nhiên với “canh bạc” miễn phí.

Office Mobile miễn phí, tưởng đâu chỉ là mơ

Bộ ứng dụng văn phòng Microsoft Office với Word, Excel và PowerPoint, phát hành lần đầu vào năm 1990, nhanh chóng đè bẹp các đối thủ và trở thành con bò sữa đẻ ra tiền cho Microsoft. Trải qua nhiều năm, cho đến nay có thể nói khó có ứng dụng nào sinh lời nhiều và lâu đến như vậy.

Microsoft Office chiếm đến gần 1/3 tổng doanh thu của Microsoft trong năm tài chính vừa qua, với khoảng 26 tỷ USD trên tổng số 87 tỷ USD. Theo ước tính, phần mềm chiếm tỷ trọng lớn nhất, tới trên 90%, trong lợi nhuận gộp của công ty.

Microsoft Office từng được xem là không thể bị thay thế trong kỷ nguyên PC. Nhưng nay, mọi thứ bắt đầu thay đổi khi di động và đám mây dần trở thành trung tâm của ngành công nghiệp điện toán. Trong kỷ nguyên hậu PC, các nền tảng di động của Apple và Google đã nhanh chóng chiếm ưu thế, cùng nhau thống trị thị trường.

Giờ đây nhiều người tiêu dùng không buộc phải có PC như trước. Smartphone và máy tính bảng đáp ứng phần lớn nhu cầu căn bản của họ, và không phải ai cũng cần làm việc năng suất cao mọi lúc mọi nơi. Với nhiều người tiêu dùng, điều quan trọng nhất là một kết nối Internet, và Office không còn là thứ phải có.

Trước tình thế đó, rõ ràng con bò sữa Office khó tìm thấy trên sân chơi mới chỗ đứng của mình, chứ chưa nói gì tới chuyện đẻ ra tiền hay không. Và Microsoft đã có động thái khiến cả thế giới ngạc nhiên. Hồi đầu tháng 11 vừa qua, công ty bất ngờ thông báo sẽ miễn phí hoàn toàn đối với phiên bản di động của Office. Đây thực sự là điều không tưởng dưới thời “lãnh chúa” Steve Ballmer những năm trước.

Microsoft cho biết, Office trước tiên sẽ được miễn phí cho iPad, iPhone, và tới đầu năm sau sẽ đến lượt máy tính bảng Android. Cỗ máy Microsoft đang vận hành theo chiến lược “mobile first, cloud first” của CEO Satya Nadella, ưu tiên trên hết cho thiết bị di động và điện toán đám mây.

“Của cho là của được”

Việc kinh doanh Office những năm gần đây bị ảnh hưởng mạnh trước tình hình ế ẩm của thị trường PC, và người dùng ngày càng thực hiện nhiều chức năng điện toán cơ bản trên smartphone và máy tính bảng. Năm ngoái, doanh thu từ Office trên thị trường tiêu dùng chỉ tăng vỏn vẹn 2%. Thậm chí hai quý đầu năm nay đã ghi nhận doanh thu sụt giảm với tỷ lệ phần trăm lên tới 2 con số.

Người tiêu dùng ngày càng xa dần PC để đến với thiết bị di động, trong khi đó một thời gian dài không có phiên bản di động của Office, khiến họ không còn cảm thấy Office là cần thiết. Và đã có những sản phẩm thay thế miễn phí hoặc giá rẻ từ Apple, Google, và những công ty khởi nghiệp như Evernote.

Microsoft gần đây đã nhận ra xu hướng bất lợi này. Công ty tung ra phiên bản đám mây Office 365, được cập nhật liên tục, không giới hạn lưu trữ tập tin trực tuyến và miễn phí gọi tới máy điện thoại với Skype. Microsoft tính phí dịch vụ này từ 7 – 10 USD trên mỗi thuê bao, dễ chịu hơn nhiều so với việc người dùng PC bỏ ra một lúc khoảng 150 USD để mua bộ Office với ba ứng dụng văn phòng quen thuộc.

Chưa dừng lại ở đó, Microsoft bắt đầu có động thái cởi mở hơn khi phát hành một phiên bản Office dành riêng cho iPad hồi tháng 3. Người dùng iPad có thể đọc tài liệu, bảng tính và các bản thuyết trình với bộ ứng dụng văn phòng quen thuộc Office, nhưng để chỉnh sửa hoặc in ấn phải trả một khoản phí thuê bao cho Microsoft.

Việc đa dạng hóa hình thức phân phối sản phẩm đã giúp tăng đáng kể số người dùng đến với Office. Microsoft cho biết đã có hơn 7 triệu người tiêu dùng đăng ký thuê bao dịch vụ Office 365, hơn 40 triệu lượt tải về ứng dụng trong bộ Office cho iPad. Trong báo cáo tài chính quý gần đây nhất, kết thúc vào ngày 30/9, Microsoft cho biết doanh thu Office cho người tiêu dùng đã tăng 7%. Một kết quả khởi sắc.

Sang tháng 11, Microsoft dấn thêm bước nữa với phiên bản thử nghiệm Office gần như đầy đủ tính năng và miễn phí cho máy tính bảng chạy Android. Công ty cũng đồng thời cập nhật ứng dụng Office cho iPhone, cho phép chỉnh sửa, đúng lúc iPhone màn hình lớn xuất hiện, tiện dùng hơn cho công việc.

Với bước đi mới, cung cấp phiên bản Office di động đầy đủ tính năng và miễn phí, Microsoft kỳ vọng kiếm lợi từ việc nhiều người dùng di động sử dụng sản phẩm của mình, cũng đồng thời giảm bớt tình trạng dùng Office “lậu” trên PC chạy Windows và máy Mac gây thất thu cho công ty.

Toan tính này tương tự như chiến thuật của các nhà phát triển phần mềm di động lâu nay. Thay vì bán một sản phẩm thương mại, hầu hết các nhà phát triển cho không phiên bản cơ bản (từ game cho đến phần mềm năng suất, tới các dịch vụ lưu trữ trực tuyến), nhưng tính phí phiên bản cao cấp với nhiều tính năng nâng cao.

Với Apple, bộ iWork đã được cung cấp miễn phí từ một năm trước cho người mua máy Mac và thiết bị di động mới của công ty. Google đã giành được thành công với một bộ phần mềm miễn phí các ứng dụng Web, cạnh tranh với Office.

 

Miễn phí khi không có gì để mất

Trong một diễn tiến khác, Microsoft đã công bố hồi đầu năm sẽ cấp miễn phí Windows, một con bò sữa lớn khác của công ty, cho các thiết bị có màn hình nhỏ hơn 9 inch.

Động thái này của Microsoft rõ ràng là tìm cách tiến nhanh hơn trong cuộc đua di động, theo cách khuyến khích thật nhiều công ty sản xuất smartphone và máy tính bảng chạy Windows. Dĩ nhiên công ty vẫn thu tiền bản quyền đối với các phiên bản Windows cho những thiết bị điện toán cá nhân có màn hình lớn hơn.

Theo nhận định của nhiều nhà phân tích thì Microsoft chẳng có gì để mất đối với các phiên bản di động của các sản phẩm Windows và Office. Thị phần của công ty trên thị trường smartphone toàn cầu quá nhỏ. Microsoft Office vẫn chủ yếu đẻ ra tiền ở khối doanh nghiệp, chỉ khoảng 13% doanh thu đến từ người tiêu dùng.

Nhưng xét về lâu dài, đang tiềm ẩn nguy cơ rất lớn đối với Microsoft. Đến một lúc nào đó, ranh giới do công ty tạo ra giữa các phiên bản miễn phí Windows và Office cho di động và các phiên bản cao cấp cho máy tính sẽ dần bị mờ đi. Một khi Apple và các nhà sản xuất khác tung ra những máy tính bảng có khả năng thay thế tốt hơn cho máy tính xách tay, với bàn phím tiện tháo lắp và hỗ trợ dùng chuột, sẽ đe dọa phiên bản Office cao cấp thất thu.

Xem ra, Microsoft đang mạo hiểm với “canh bạc” miễn phí Office cho thiết bị di động và cả Windows với thiết bị màn hình nhỏ hơn 9 inch. Dù xét theo hoàn cảnh hiện tại hành động của công ty có vẻ hợp lý, nhưng tương lai khó có thể đoán định.

PC World VN, 12/2014