Những nhà khoa học nổi bật của năm

Các nhà báo của Nature bình chọn chín nhà khoa học nổi bật của năm 2014, trong đó có đến bốn nhà khoa học nữ.

Andrea Accomazzo: Người đuổi bắt sao chổi

Accomazzo từng bỏ ra 18 năm theo dõi sao chổi 67P/Churyumov-Gerasimenko và ông được giao phụ trách nhóm điều khiển chuyến bay của tàu vũ trụ Rosetta - con tàu được phóng lên ngày 2/3/2004 với sứ mệnh đuổi theo sao chổi 67P và cho một robot hạ cánh xuống sao chổi này để thu thập số liệu địa chất của nó và phát về Trái đất.

Accomazzo và nhóm của ông đã “lái” con tàu Rosetta bay một quãng đường 6,4 tỷ km và tháng 8/2014, nó đuổi kịp sao chổi 67P. Sự kiện đỉnh cao của dự án diễn ra vào tháng 11/2014 khi Rosetta chuẩn bị cho robot Philae hạ cánh xuống sao chổi.

Ngày 12/11, Philae hạ cánh xuống địa điểm chỉ cách trung tâm khu vực chỉ định có 120 m, trong khi sai số cho phép là 500 m. Philae đã thu thập các số liệu khảo sát sao chổi và truyền về Trái đất liên tục trong 64 giờ. Những số liệu này rất quan trọng, sẽ giúp các nhà khoa học hiểu biết hơn về nguồn gốc của Trái đất.

Tuy Philae hạ cánh thành công, làm cả thế giới nức lòng nhưng khi biết tin Philae đang chết vì nguồn điện của nó bị cạn kiệt, Accomazzo đã khóc. Ông hy vọng nó sẽ hồi sinh khi sao chổi bay tới gần Mặt trời. Hiện nay Accomazzo đang bận rộn với các dự án của Cơ quan Vũ trụ châu Âu ESA, chuẩn bị tổ chức những chuyến bay tới sao Thủy, sao Hỏa và sao Mộc. Nhưng ông không lúc nào không nghĩ tới Rosetta.

Suzan Topalian: Người chiến đấu chống ung thư

Topalian là bác sĩ điều trị bệnh ung thư ở Bệnh viện Johns Hopkins. Với niềm tin rằng có thể dùng liệu pháp miễn dịch để điều trị ung thư, bà đã tham gia nghiên cứu triển khai một loại thuốc chữa ung thư được gọi là thuốc ức chế (inhibitors) PD-1 có khả năng kích hoạt tế bào T trong hệ thống miễn dịch tấn công vào khối u. Tháng 7/2014, căn cứ theo kết quả thí nghiệm lâm sàng do Topalian chỉ đạo, Chính phủ Nhật đã cho phép sử dụng loại thuốc ức chế PD-1 đầu tiên có tên Nivolumab do Bristol-Myers Squibb tại New York sản xuất. Hai tháng sau, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ FDA duyệt y một loại thuốc ức chế PD-1 khác, có tên Pembrolizumab. Một số chuyên gia cho rằng hai loại thuốc này sẽ trở thành dược phẩm chủ yếu trong điều trị ung thư, với thị trường trị giá hơn 10 tỷ USD vào năm 2020.

Khi còn là sinh viên y khoa, Topalian đã tin rằng có thể sử dụng khả năng phòng ngự tự thân của cơ thể để phòng chống ung thư. Ngay cả khi liệu pháp miễn dịch ung thư bị nhiều người nghi ngờ, bà vẫn tin như vậy.

Năm 2006, Topalian bắt đầu thí nghiệm lâm sàng sử dụng thuốc Nivolumab. Năm 2012, bà công bố một bài báo quan trọng cho biết các bệnh nhân ung thư sắc tố đen thời kỳ cuối và ung thư phổi có đáp ứng mạnh với thuốc Nivolumab. Hiện nay các cơ quan hữu quan đang xem xét việc cho phép sử dụng các loại thuốc này vào điều trị ung thư phổi. Thành công của việc sử dụng thuốc ức chế PD-1 và các liệu pháp miễn dịch ung thư khác đã thu hút nhiều chuyên gia tham gia nghiên cứu lĩnh vực này.

Hải Hoành dịch theo nature.com