Quy định 'không giống ai' về công nhận phó giáo sư, giáo sư

Một nhà toán học chia sẻ: “Nguồn tuyển tiến sĩ của ngành toán được chia làm hai cực. Hoặc là rất giỏi, số này thường học trong nước một thời gian thì ra nước ngoài học tiếp. Số còn lại nếu muốn học tiếp lên tiến sĩ thì rất ít người đủ điều kiện về năng lực. Trong khi đó, các nghiên cứu sinh thường thích chọn GS nổi tiếng để theo học, mà ngành toán là một trong số ít ngành có nhiều GS đạt đẳng cấp quốc tế, cho nên rất ít cơ hội cho những ai chưa là GS và chưa nổi tiếng”.

Nghịch lý là ở ngành càng phát triển thì ứng viên càng khó tìm nghiên cứu sinh. Để đạt tiêu chí này, ứng viên phải chịu khó đi các tỉnh xa để hợp tác đào tạo cho địa phương. Theo GS Lê Tuấn Hoa, Viện trưởng Viện Toán học, Viện Hàn lâm khoa học VN, trong ngành toán đã xuất hiện hiện tượng đào tạo non và đào tạo tràn lan.

Theo GS Hoàng Xuân Phú, Viện Toán học, Viện Hàn lâm khoa học công nghệ VN, nếu xét từ quan điểm lấy người học là trung tâm thì thầy phải đủ giỏi mới được dạy, được hướng dẫn nghiên cứu sinh. “Ở CHLB Đức, thường PGS và GS mới được hướng dẫn nghiên cứu sinh. Thông lệ ấy không chỉ đảm bảo chất lượng đào tạo mà còn đảm bảo quyền lợi của người học. Ở VN thì ngược lại, đòi hỏi ứng viên PGS, GS phải hướng dẫn xong mấy thạc sĩ, tiến sĩ trước khi đăng ký chức danh. Vì vậy người học không đơn thuần là đối tượng đào tạo, mà còn là phương tiện giúp các PGS, GS có được học hàm. Quy định lạ đời ấy vừa không tôn trọng người học, vừa góp phần hạ thấp chất lượng đào tạo tiến sĩ và thạc sĩ vốn đã quá thấp ở VN. Một số thầy cô muốn nhanh chóng đạt tiêu chuẩn hướng dẫn thạc sĩ, tiến sĩ, nên đã “vơ bèo gạt tép” để có được học trò, nhận hướng dẫn những người quá kém, rồi viết luận văn luận án các bài báo khoa học thay cho học trò, dù kết quả chưa đạt yêu cầu nhưng coi như xong để còn cho bảo vệ. Đó là hiệu ứng tiêu cực không thể tránh khỏi”, GS Phú nhìn nhận.