Muốn trở thành trung tâm khoa học hàng đầu, vấn đề then chốt là xây dựng được đội ngũ cán bộ có trình độ cao. Muốn vậy, phải tuyển lựa được cán bộ có trình độ cao hoặc cán bộ trẻ có năng lực. Không khó khăn lắm để liệt kê một số điều kiện cốt yếu: Cán bộ có thu nhập hấp dẫn, mà tốt nhất là bằng lương cao; Cơ sở chất tốt (tối thiểu cũng phải có đủ phương tiện, máy móc, nguyên liệu…); Môi trường làm việc thân thiện.

Quan điểm khác nhau, tranh luận có xảy ra là điều khó tránh. Và, có thể nói rất cần thiết nữa, là khác. Nhất là trên các diễn đàn mở như internet. Tranh luận là tranh thắng bằng lí luận. Lí luận càng chặt chẽ, luận chứng càng chắc chắn, thái độ càng nhũn nhặn nhưng không thiếu cương quyết, thì sức thuyết phục càng cao. Với đối phương lẫn người nghe. Thế nhưng, do quá ham thắng, hay phần nào đó – do sợ bẽ mặt trước đám đông, lắm lúc người tham gia tranh luận trở thành ngụy biện, từ đó đẩy cuộc tranh luận vào ngõ cụt, khi quay sang tấn công cá nhân đối phương. Có mấy thói tật thường gặp phải trong tranh luận.

Theo TS Trần Trọng Dương (Viện Nghiên cứu Hán Nôm), không chỉ về mặt học thuật mà cả về phương diện số hóa tư liệu, Việt Nam như một ốc đảo trong lòng thế giới.

Với nhiều nước trên thế giới, việc xây dựng cơ sở dư liệu toàn văn (full-text database) và minh bạch hóa các nguồn tư liệu lịch sử, nhất là các kho lưu trữ mật quốc gia, không có gì mới. Đạo luật Tự do thông tin của Mỹ, Ireland, Israel, Úc, Anh đã yêu cầu chính phủ các nước này phải công khai các tài liệu nội các sau 20-30 năm. Ngay cả Nga, một nước từ chối tham gia vào tổ chức OGP (Open Government Partnership – Hiệp hội chính phủ mở, nhằm thúc đẩy minh bạch hóa thông tin và xã hội dân sự của các quốc gia), thì đến năm 2013, nước này cũng công bố một trang web công khai nhiều tư liệu thời Xô - viết.

Sự kết hợp giữa khoa học tính toán và công nghệ sinh học nhằm giải thích những cơ chế của sự sống đã mở ra một lĩnh vực nghiên cứu mới, Tin sinh học (Bioinformatics). Bắt nhịp xu thế phát triển này của khoa học thế giới, các nhà Tin sinh học Việt Nam đã xác định được những hướng đi phù hợp và đạt được thành công bước đầu với một số công trình nghiên cứu mang tính ứng dụng cao, theo nhận xét của GS. TS Trương Nam Hải (Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam).

Thay đổi phương pháp tiếp cận

Từ khi giải mã được bộ gene người và kỹ thuật giải trình tự gene thế hệ mới (NGS – Next Generation Sequence) ra đời, khối lượng dữ liệu trình tự hệ gene tăng chóng mặt, đòi hỏi những kỹ thuật tính toán mới nhằm phân tích số liệu, lắp ráp hoàn chỉnh hệ gene rồi chú giải, tìm hiểu chức năng của nó...