Storytelling dành cho Data Analyst - Phần 1

Thuyết phục như các nhà hùng biện

Một ngày đẹp trời khi ghé qua thư viện UIT, tôi tình cờ bắt gặp cuốn sách “Storytelling - Nghệ thuật thuyết trình bằng câu chuyện” của tác giả Bùi Thị Ngọc Thu. Nhận thấy nội dung sách có thể rất hữu ích, tôi muốn chắt lọc những điểm chính dành riêng cho các Data Analyst, nhằm giúp họ trình bày dữ liệu thành những câu chuyện mạch lạc, logic và thu hút hơn.

Cuốn sách bắt đầu bằng việc giải thích lý do tại sao việc trình bày ý tưởng của mình một cách dễ hiểu và thuyết phục là rất quan trọng. Sau đó diễn giải về 5 yếu tố tạo dựng và gia tăng tính thuyết phục của bậc thầy hùng biện Aristotle, chúng bao gồm:

Đầu tiên là tính tin cậy (Ethos) - đề cập đến độ uy tín của bạn và là yếu tố mang lại hiệu quả mạnh nhất. Điều này được thể hiện qua bản thân người thuyết trình: kinh nghiệm, chức vị, bằng cấp, kỹ năng,.. Ngoài ra, trang phục, lời nói, ngôn ngữ hình thể, biểu cảm,.. cũng góp  phần tác động đến lòng tin của người nghe. Tính tin cậy còn được thể hiện qua nội dung thuyết trình như nguồn thông tin trích dẫn, các bằng chứng, nghiên cứu cụ thể,...

Thứ hai là tính xúc cảm (Pathos) - con người thường dễ dàng đưa ra những quyết định cảm tính khi lý trí bị lay động. Khi tác động vào các trạng thái cảm xúc, nhà thuyết trình sẽ kết nối cảm xúc với họ, từ đó tạo dựng lòng tin và thuyết phục tốt hơn. Diễn giả có thể tăng tính xúc cảm bằng cách kể một câu chuyện, lồng ghép âm thanh, sử dụng màu sắc hoặc vật dụng có ý nghĩa tượng trưng,...

Thứ ba là tính lý luận (Logos) - là yếu tố phổ biến và được áp dụng nhiều nhất trong các hình thức thuyết trình bởi cách lập luận với số liệu cụ thể, dữ kiện, con số, tỷ lệ phần trăm,... sẽ tác động vào tư duy lý trí, logic của người nghe. Điều này làm tăng tính thuyết phục cho bài nói. 

Thứ tư là tính thời điểm (Kairo) - là khi người nói tạo ra hoàn cảnh và động lực để gia tăng khả năng tác động lên khán giả. Ví dụ, khi nói “Sếp ký giúp em bản trình bày này trong ngày hôm nay để mình kịp triển khai, nếu không sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình dự án và đẩy chi phí lên tới 15%”, người nghe sẽ có xu hướng nhận thấy tính cấp bách và hậu quả từ việc đưa ra quyết định trễ nải, kết quả là tăng tính hiệu quả cho lời kêu gọi hành động của bạn.

Và cuối cùng là tính mục đích (Tapos) - nhà thuyết trình sẽ tăng khả năng thuyết phục của mình khi có mục đích cụ thể là kết nối và mang  lại giá trị cho khán giả. Mục đích càng ý nghĩa, tác động sẽ càng rộng. 

Bài viết tới đây có lẽ đã hơi dài, hy vọng phần tóm tắt trên giúp bạn hiểu rõ hơn cách xây dựng một bài nói thuyết phục. Phần tiếp theo tôi sẽ trình bày các cấu trúc thuyết trình theo nguyên tắc số 3. Cùng đón chờ nhé!

Ảnh sưu tầm

-jott-

HÀNH TRÌNH TỪ MỘT CẬU BÉ QUÊ MÙA TRỞ THÀNH PHÓ TỔNG THỐNG NƯỚC MỸ

Từ một cậu bé lớn lên giữa vùng Rust Belt nghèo khó, ông J.D Vance đã bước lên vũ đài chính trị với tư cách là Phó tổng thống Mỹ. Sinh ra trong một gia đình lao động tại Middletown (bang Ohio, Mỹ), ông J.D.Vance phải đối mặt với những khó khăn từ sớm. Mẹ ông bị nghiện thuốc giảm đau opioid, gia đình liên tục chao đảo bởi những người đàn ông đến rồi đi trong cuộc đời bà.

Điểm tựa duy nhất của ông là bà ngoại Mamaw - một phụ nữ cứng rắn, thô lỗ nhưng tràn đầy tình yêu thương. Chính bà đã gieo vào ông ý thức về trách nhiệm và giá trị của sự chăm chỉ. Vào năm 18 tuổi với cảm giác đầy lạc lõng, ông Vance quyết định gia nhập quân đội theo lời khuyên của một người anh họ. Đó là quyết định thay đổi cuộc đời ông. Kỷ luật quân đội đã rèn giũa ông thành một con người mạnh mẽ hơn và giúp ông trang bị những kỹ năng cơ bản để tự lập - từ quản lý tài chính cá nhân đến chăm sóc sức khỏe.

Sau khi xuất ngũ, ông theo học Đại học bang Ohio, rồi tiếp tục chinh phục Đại học Luật Yale - một môi trường hoàn toàn xa lạ với quá khứ nghèo khó của ông. Tại Yale, ông J.D Vance nhận ra khoảng cách xã hội lớn giữa mình và các bạn học. Ông cảm thấy lạ lẫm với văn hóa thượng lưu. Trong bữa tối với các nhà tuyển dụng tại một công ty luật lớn ở Washington D.C., khi được hỏi muốn uống loại rượu vang nào, ông chỉ biết trả lời chung chung là "vang trắng" và ông hoàn toàn không biết sự khác biệt giữa Chardonnay và Sauvignon Blanc. Khoảnh khắc nhỏ này phản ánh sự khác biệt lớn về văn hóa và trải nghiệm sống giữa ông và những người bạn tại Yale.

Tuy nhiên, ông không bỏ cuộc. Nhờ học bổng, ông Vance tốt nghiệp mà không phải chịu áp lực tài chính quá lớn. Bằng nỗ lực của mình, ông mở ra cánh cửa vào giới chính trị và kinh doanh. Từ góc nhìn của một cậu bé lớn ở nơi phi đô thị hóa, ông J.D Vance cho thấy một bức tranh lớn về tầng lớp lao động da trắng đang chật vật trong thời kỳ nước Mỹ biến đổi qua cuốn hồi ký "Khúc bi ca của gã dân quê". Kể từ khi ra mắt năm 2016, đến nay, quan điểm của ông Vance vẫn gây tranh cãi khi ông nhấn mạnh đến sự suy thoái văn hóa và tinh thần trách nhiệm cá nhân thay vì các yếu tố kinh tế và chính trị.

Trong cuộc phỏng vấn với NPR năm 2016, Phó tổng thống Vance chia sẻ góc nhìn của mình về bản sắc cộng đồng. Ông khẳng định: “Tôi không thuộc về tầng lớp da trắng giàu có ở Bờ Đông, tôi là một phần của cộng đồng lao động gốc Scots-Irish, nơi nghèo đói đã trở thành truyền thống gia đình. Ký ức về bà ngoại Mamaw đã giúp tôi nhận ra sự tương đồng giữa những người da trắng nghèo và cộng đồng thiểu số bị gạt ra ngoài lề xã hội”.

Chính vì vậy, cuốn sách của Phó tổng thống J.D Vance như một lời kêu gọi xóa bỏ sự phân biệt chủng tộc, hướng đến một xã hội bình đẳng. Tại đó, mỗi người đều có cơ hội phát huy khả năng của mình, cho dù họ chỉ là những người đến từ một thị trấn nghèo khó như ông.

Theo ZNews

Các ý chính của chương: Nghiên cứu tổng quan