Thập kỷ huy hoàng

BlackBerry được thành lập vào năm 1984 với tên gọi Research In Motion (RIM) bởi Mike Lazaridis và Douglas Fregin, hai sinh viên kỹ thuật người Canada. Ban đầu, công ty tập trung vào các dự án cho doanh nghiệp, bao gồm hệ thống đèn LED cho GM, mạng cục bộ cho IBM và hệ thống biên tập phim.

Năm 1989, công ty viễn thông Rogers (Canada) ký hợp đồng với RIM để nghiên cứu mạng Mobitex, một hệ thống chuyên biệt dành cho nhắn tin. Nhờ đó, RIM nhanh chóng trở thành chuyên gia trong lĩnh vực nhắn tin di động. Đến năm 1996, công ty ra mắt máy nhắn tin hai chiều đầu tiên – RIM-900 Inter@ctive Pager.

Bước ngoặt lớn đến vào năm 2000, khi RIM giới thiệu BlackBerry 957, chiếc điện thoại di động đầu tiên của hãng, được trang bị tính năng push-email và truy cập Internet, đặt nền móng cho sự phát triển của dòng smartphone BlackBerry sau này.

 

Mẫu điện thoại BlackBerry Bold 9900. Ảnh: BlackBerry 

Trong suốt một thập kỷ, BlackBerry trở thành biểu tượng của giới doanh nhân và người nổi tiếng nhờ khả năng bảo mật cao cùng các tính năng tối ưu cho công việc trên những mẫu điện thoại phím cứng kinh điển. Ngay cả khi iPhone ra mắt năm 2007 và Android OS xuất hiện năm 2008, BlackBerry vẫn giữ vị thế thống trị cho đến năm 2010. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm khởi đầu cho sự suy tàn của thương hiệu này.

Đánh giá thấp đối thủ và chậm đổi mới

Khi Apple và Google tung ra những chiếc điện thoại thân thiện với người dùng phổ thông nhờ giao diện trực quan và kho ứng dụng hấp dẫn, BlackBerry vẫn trung thành với nhóm khách hàng doanh nghiệp.

Chiến lược tập trung vào đối tượng mang lại lợi nhuận cao nhất thời điểm đó không sai, nhưng BlackBerry đã bỏ lỡ phân khúc người dùng cá nhân – những khách hàng sau này trở thành yếu tố sống còn của mọi hãng smartphone.

Khi các doanh nghiệp thay đổi chính sách, cho phép nhân viên sử dụng điện thoại cá nhân trong công việc, việc BlackBerry dần bị thay thế bởi iPhone và các thiết bị Android là điều tất yếu.

Năm 2009, trước sức ép từ Apple App Store và Android Market, BlackBerry ra mắt kho ứng dụng BlackBerry App World. Tuy nhiên, hệ sinh thái ứng dụng nghèo nàn, cập nhật chậm chạp và yêu cầu khởi động lại thiết bị sau mỗi lần nâng cấp – một quy trình không hề nhanh – khiến BBOS ngày càng tụt hậu so với đối thủ.

 

Passport - một trong những mẫu điện thoại cuối cùng của BlackBerry. Ảnh: The Verge

Ngay cả BlackBerry Messenger (BBM), ứng dụng phổ biến nhất của hãng, cũng không được khai thác hiệu quả. BlackBerry đã bỏ lỡ cơ hội mở rộng lượng người dùng, trong khi các ứng dụng nhắn tin bên thứ ba như WhatsApp nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường.

Đầu năm 2017, thị phần điện thoại di động của BlackBerry chính thức chạm mốc 0,0%. Đến tháng 9 cùng năm, công ty tuyên bố rút khỏi mảng phần cứng. Và ngày 4/1/2022, BlackBerry chính thức ngừng hỗ trợ, đóng toàn bộ máy chủ dịch vụ, đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên điện thoại doanh nhân “Dâu đen”.

Sự sụp đổ của BlackBerry là một trong những bài học kinh điển của ngành công nghệ, nhấn mạnh tầm quan trọng của khả năng thích nghi trước những biến đổi của thị trường.

 

Kết luận

Sự sụp đổ của BlackBerry không chỉ là thất bại của một doanh nghiệp mà còn là lời cảnh tỉnh về tầm quan trọng của đổi mới, thích ứng và tầm nhìn dài hạn. Trong một thế giới không ngừng biến đổi, sự trì trệ đồng nghĩa với bị bỏ lại phía sau. Các công ty như Apple và Samsung đã thấu hiểu điều này và liên tục cải tiến, trong khi BlackBerry trở thành minh chứng cho cái giá của sự chậm chân.

Hải Phong 

Bảo mật 2 lớp cũng không an toàn?

Các chuyên gia an ninh mạng vừa phát hiện ra công cụ lừa đảo "Astaroth" có khả năng vượt qua lớp bảo mật 2FA – một biện pháp xác minh danh tính được áp dụng rộng rãi trên các nền tảng như Google, Microsoft hay Yahoo.

 

Bảo mật tài khoản trước khả năng đoán biết của AI là thử thách với người dùng.

Hình thức 2FA, vốn được đánh giá là "vũ khí" phòng ngừa tội phạm khi yêu cầu người dùng xác thực qua mật khẩu dùng một lần (OTP) được gửi qua SMS, email hoặc ứng dụng xác thực, giờ đây không còn an toàn khi tin tặc lợi dụng công nghệ để gửi liên kết giả mạo, hướng người dùng đến trang đăng nhập hoàn toàn nhại lại giao diện thật. Các chuyên gia an ninh mạng của công ty SlashNext là những người đầu tiên phát hiện ra công cụ mới này, có khả năng vượt qua xác thực hai yếu tố trên các tài khoản Google, Microsoft và Yahoo.

Theo đó, để vượt qua xác thực 2 yếu tố, tin tặc gửi một liên kết lừa đảo đến người dùng, hướng họ đến một trang đăng nhập giả mạo hoàn toàn bắt chước giao diện thực của nền tảng mục tiêu. Khi người dùng nhập thông tin đăng nhập và mã bí mật của họ, thông tin này sẽ ngay lập tức bị tội phạm mạng nắm bắt và chiếm đoạt tài khoản.

Điều khiến Astaroth đặc biệt nguy hiểm là khả năng chặn mã xác thực 2 yếu tố theo thời gian thực. Theo SlashNext, bộ sản phẩm hoàn chỉnh được bán trên Dark Web (phần ẩn của Internet không được lập chỉ mục bởi các công cụ tìm kiếm thông thường, nơi giao dịch thường diễn ra ẩn danh) với giá 2.000 USD.

Các chuyên gia khuyến cáo, ngoài việc hết sức cảnh giác và không nhấp vào các liên kết từ người gửi không rõ danh tính, người dùng nên chuyển sang các giải pháp bảo mật tiên tiến hơn như passkey, dấu vân tay, nhận dạng khuôn mặt hay mã xác thực lưu trên thiết bị từ các nhà cung cấp lớn như Apple, Google và Microsoft.

AI tìm ra mọi mật khẩu?

Theo ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ và Hợp tác Quốc tế (Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia), người dùng Việt thường có nhiều tài khoản, từ tài khoản email, thương mại điện tử, mạng xã hội… Việc sử dụng chung mật khẩu cho các tài khoản cũng phổ biến.

Bên cạnh đó, việc ngày càng có nhiều thông tin cá nhân của người dùng bị lộ lọt như tên, tuổi, ngày tháng năm sinh… là những thông tin rất dễ xuất hiện trong mật khẩu. "Vì vậy, bất kỳ ai nếu tham gia trên Internet thường xuyên đều có nguy cơ bị dò mật khẩu", ông Sơn nhận định.

Về kỹ thuật dò mật khẩu của tội phạm mạng, ông Sơn cho biết trước đây thường được thử bằng cách sử dụng từ điển (tập hợp các mật khẩu thông dụng, phổ biến đã được thu thập như 123456, admin… hoặc ghép ngày tháng năm sinh, tên, tuổi)...

Cùng sự phát triển của AI, bộ từ điển và bộ quy luật được mở rộng nhanh chóng nhờ AI tạo ra. Việc AI có thể dò ra mật khẩu của người dùng không phải là một vấn đề quá ngạc nhiên. Với sự phát triển đột phá lĩnh vực AI, việc phá mật khẩu hiệu quả hơn bởi nó có khả năng học và dự đoán dựa trên dữ liệu khổng lồ về mật khẩu rò rỉ trước đây.

Chẳng hạn, tội phạm mạng sử dụng các nền tảng AI mã nguồn mở được tùy chỉnh có thể sử dụng kết hợp các kỹ thuật như "bruteforce" (tấn công bằng cách thử từng khả năng có thể), "dictionary attacks" (sử dụng danh sách các từ có sẵn) và các kỹ thuật phức tạp hơn như dùng mật khẩu đã rò rỉ ở một nơi để thử đăng nhập ở nơi khác…

"Mật khẩu càng phức tạp, càng dài và sử dụng sự kết hợp của chữ thường, chữ hoa, số và ký tự đặc biệt thì khả năng chống lại các cuộc tấn công của AI càng cao. Tuy nhiên, với sự phát triển không ngừng của công nghệ, ngay cả những mật khẩu mạnh nhất cũng có nguy cơ bị phá vỡ, đặc biệt nếu chúng không được thay đổi thường xuyên", ông Sơn đánh giá.

Ông Vũ Ngọc Sơn cho rằng không chỉ Facebook mà nhiều dịch vụ khác đều có nguy cơ bị dò mật khẩu thông qua sự trợ giúp của AI: "Số lượng người bị dò mật khẩu Facebook đông hơn dịch vụ khác là do dịch vụ này phổ biến, trong khi không nhiều người đặt xác thực hai yếu tố. Các dịch vụ của ngân hàng, chứng khoán luôn yêu cầu xác thực hai lớp, nên số người bị chiếm đoạt tài khoản ít hơn". Ông Vũ Ngọc Sơn cho rằng để an toàn thì việc đầu tiên là cần thay đổi thói quen.

Thay vì đặt các mật khẩu dễ nhớ, cần phải chuyển sang dùng các mật khẩu có tính ngẫu nhiên cao, đủ số lượng ký tự (từ 8 trở lên), có cả ký tự số và ký tự đặc biệt, không sử dụng các thông tin cá nhân hay người thân. Đồng thời luôn áp dụng xác thực hai yếu tố, trong đó mật khẩu là một yếu tố và mã OTP được gửi về điện thoại hoặc email là yếu tố thứ hai.

Các chuyên gia bảo mật cảnh báo, đã đến lúc phải tích cực áp dụng các năng lực bảo vệ tài khoản mạnh hơn mật khẩu, như xác thực mạnh không mật khẩu (passwordless) kết hợp với xác thực sinh trắc học".

Tô Hội